‘Instrumenten’ bij (gemeentelijk) erfgoedbeleid en procedures
Bescherming van erfgoed betekent gelukkig niet dat er niets meer mogelijk is. Het houdt wel in dat bij eventuele ingrepen goed gekeken wordt naar erfgoedwaarden én gebruikswaarden. Dit proces van bescherming van erfgoed is grofweg in te delen in 6 stappen:
- Inventarisatie: (Wat is er?)
- Waardering (Wat is de waarde/bijzonderheid?)
- Beleid (Wat willen we er mee? Hieruit volgen de regels over wat wel en niet mogelijk is)
- Registratie (‘Vastleggen van de de waardering én het beleid/de regels)
- Beoordeling aanpassing (Wat is de inpact van voorgenomen aanpassingen op het erfgoed en haar omgeving?)
- Behoud (Sober en doelmatig onderhoud. Maar ook het gebruik, passend bij het erfgoed, is van belang: Goed gebruik geeft goed behoud.)
Om het geheel goed te laten verlopen zijn verschillende procedures (in het subonderdeel [procedures] kunt u daar meer overlezen) vastgesteld/ontwikkeld.
Hieronder ziet u een aantal algemene ‘instrumenten’ die worden gebruikt bij de bescherming van erfgoed. Daarnaast zijn er enkele ‘intrumenten’ [specifiek voor gebouwd erfgoed] en enkele ‘instrumenten’ specifiek voor archeologisch erfgoed.
Inventarisatie(kaarten)
Bescherming van erfgoed begint met weten wat je hebt. Overheden kunnen daarbij gebruik maken van verschillende inventarisatiemethoden. Van heel specifiek, bijvoorbeeld gericht op panden na 1965 tot veel omvattend zoals de hieronder besproken gebiedsbiografie. Onder [‘instrumenten gebouwd erfgoed] en [‘instrumenten’ archeologisch erfgoed] kunt u hier meer over lezen.
Gebiedsbiografie
Een gebiedsbiografie (soms ook landschapsbiografie genoemd) vertelt in woord én beeld het ontstaan van het huidige landschap in de breedste zin des woords. Het gaat in op de natuurlijke en menselijke processen die de omgeving hebben gevormd dat wat deze nu is en geeft inzicht in de oorsprong en achtergrond van de aanwezige kwaliteiten.
Erfgoednota
In een erfgoednota legt het ‘bevoegd gezag’ vast wat haar visie is op het omgaan met erfgoed en wat de doelen en wensen zijn die uit deze visie volgen. Soms is er nota voor een specifiek onderdeel van ergoed zoals een nota cultuurhistorie of een archeologie nota.
Erfgoedverordening
Dit is in principe de uitwerking van de erfgoednota. In de nota staat het beleid, in de verordening staan de kaders. Deze kaders betreffen bijvoorbeeld hoelang een aanvraag tot gemeentelijk monument mag duren of in welke gevallen de gemeentelijke adviescommissie moet worden geraadpleegd.
Erfgoedregister
In een erfgoedregister staan feitelijke/algemene gegevens en een omschrijving van het erfgoed. Rijksmonumenten zijn opgenomen in het Rijksmonumentenregister. Gemeentelijke monumenten staan opgenomen in het gemeentelijke erfgoedregister. In enkele gevallen zijn ook de karakteristieke panden en het archeologisch erfgoed opgenomen in het gemeentelijke erfgoedregister.
Erfgoedkaart
Dit is vaak een verbeelding van een erfgoedregister en/of inventarisatie dan wel waardering.
Bestemmingsplan
De ruimtelijke uitwerking van het gemeentelijk erfgoedbeleid is over het algemeen geregeld via de gemeentelijke bestemmingsplannen. Zo zijn archeologische beleids- en advieskaarten algemeen verwerkt met een dubbelbestemming en zijn ook karakteristieke panden in het bestemmingsplan opgenomen.
De bestemmingsplannen per gemeente zijn via www.ruimtelijkeplannen.nl in te zien. Bij vragen kunt u contact opnemen met het Erfgoedloket Groningen of met uw gemeente.
Vergunning
Door op te nemen dat voor bepaalde activiteiten/aanpassingen een vergunning nodig is zorgt het bevoegd gezag er voor dat er een zorgvuldige afweging plaatsvindt tussen de erfgoedwaarden en de gewenste aanpassingen.
Vaak kan een plan, na eventueel onderzoek of aanpassingen, worden uitgevoerd. Door het vergunningstelsel wordt veilig gesteld dat deze afweging en eventueel onderzoek en aanpassing plaats vindt.
Wel een vergunning, en dan?
Als blijkt dat een vergunning nodig is voor de werkzaamheden dan moet deze over het algemeen bij de gemeente (via omgevingsloket online ) worden aangevraagd. Hier kunt u meer lezen over het vergunningproces.